موزهی گوگنهایم نیویورک
موزه ی گوگنهایم نامش را از سرمایه گذار و بانی موزه یعنی سولومون.آر.گوگنهایم گرفته است. گوگنهایم که شیفته ی هنر و نقاشی مدرن و معاصر دوره ی خود بود، مدتها به جمع آوری آثار هنری و نمایش آنها در خانهی شخصیاش پرداخت تا سرانجام در سال 1937 بنیاد هنری و موزهی گوگنهایم را تاسیس کرد.
در سال 1943 و با گسترش مجموعه آثار هنری، گوگنهایم در نامهای به فرانک لوید رایت از او تقاضای طراحی موزهای را کرد که در آن بتواند مجموعهاش را به نمایش بگذارد. رایت با قبول این پیشنهاد تصمیم گرفت تا شیوه ی ارگانیک طراحیاش را در محیطی شهری محک بزند.
بعد از گذشت 15 سال و کشیدن بیش از هفتصد طرح جزئی و 6 طرح کلی از ساختمان، سرانجام رایت به طراح نهایی موزه رسید و طرحی را به وجود آورد که امروز با نمای قوسی و رمپ داخلی مارپیچیاش در فهرست 17 اثر ماندگار این معمار قرار گرفته است.
طرح و معماری
کار طراحی موزه توسط رایت و ساخت با تاخیر زیادی روبه رو شد و سرانجام در سال 1956 به پایان رسید. موزهی گوگنهایم در سال 1359، شش ماه پس از مرگ رایت و 10 شال پس از مرگ بنیانگذار پروژه، برای بازدید عموم افتتاح شد.
شاید اساسیترین و گیراترین نقطهی مجموعه، رمپ مارپیچ داخل آن است که آثار هنری در امتداد آن و روی دیوارها به نمایش در آمدهاند. بنا به گفتهی شخص معمار این ویژگی بسیار جذابتر از چرخهی گردشی دیگر موزههاست. چرا که مخاطبان میتوانند با آسانسور به بالاترین نقطه برسند و به تدریج روی سطح شیبدار مارپیچی پایین بیایند و از موزه خارج شوند. در عین حال که امکان تغییر سطح به وسیله ی آسانسور هم همواره در اختیار بازدیدکنندگان قرار دارد. اما در سایر موزهها مخاطبان فضایی دایرهای را دور میزنند تا سرانجام با بازگشت به نقطهی شروع از موزه خارج شوند.
این رمپ مارپیچی اما با انتقاداتی هم مواجه بوده است. بعضی از این نقدها متوجه اختلاف زاویه در قرار گیری آثار روی دیوار و سطح دید بازدیدکننده اند.
فرم بیرونی مجموعه، کاملا ساده و بدون تزئین روی پوسته طراحی شده است. فرم مجسمه گونهی بیرونی بیانگر عملکرد داخلی فضا هم هست و شکل قوسهای آن با سایر ساختمان های زاویه دار نیویورک در تضاد آشکاری است. شاید بتوان شاید بتوان گفت موزهی گوگنهایم نیویورک نقطهی شروعی در طراحی موزههایی با فرم چشم گیر است تا دیگر آثار هنری مقصد بازدیدکنندگان نباشند، بلکه خود موزه هم اثری برای نمایش شود.
یکی از چالشهای این پروژه، جا دادن فضاهای وسیع نمایش در زمینی کوچک بود. این مشکل با قرار گرفتن فضاها د طبقات حل شد و سطح شیبدار مارپیچی هم انسجام فضاها را حفظ کرد. موزه، شامل یک گالری اصلی است که به دور فضای خالی میانی با ارتفاع 25 متر می چرخد. این فضای خالی در بالاترین سطح خود سقفی گنبدی شکل دارد که نورگیر دوزاده ضلعی آن نور مناسبی برای فضای موزه تامین میکند.
تغییرات و بازسازی
پس از مرگ رایت، گوگنهایم دچار تغییرات زیادی شد. در سال 1965 بخشی از فضای اداری موزه و در سال 1969 تمام قسمت اداری، به فضای نمایشگاهی پیوست. این فضای اضافه شده به نمایش آثار هنری اختصاص پیدا کرد. در نهایت بین سالهای 1990 تا 1992 عملیات بازسازی وسیعی در موزه انجام شد که طی آن برج جدید توسط چارلز گواتمی طراحی شد و در کنار گوگنهایم قرار گرفت. در این بازسازی بعضی از تغییرات قبلی (مانند بسته شدن نورگیر سقفی) که اصالت طرح اولیه را به هم زده بود دوباره به موزه بازگردانده شده است.